ความคิดสร้างสรรค์(Creative thinking)
ความคิดสร้างสรรค์ คือ
กระบวนการคิดของสมองซึ่งมีความสามารถในการคิดได้หลากหลายและแปลกใหม่จากเดิม
โดยสามารถนำไปประยุกต์ทฤษฎี หรือหลักการได้อย่ารอบคอบและมีความถูกต้อง
จนนำไปสู่การคิดค้นและสร้างสิ่งประดิษฐ์ที่แปลกใหม่หรือรูปแบบความคิดใหม่
นอกจากลักษณะการคิดสร้างสรรค์ดังกล่าวนี้แล้ว
ยังมีสามารถมองความคิดสร้างสรรค์ในหลาย
ซึ่งอาจจะมองในแง่ที่เป็นกระบวนการคิดมากกว่าเนื้อหาการคิด
โดยที่สามารถใช้ลักษณะการคิดสร้างสรรค์ในมิติที่กว้างขึ้น
เช่นการมีความคิดสร้างสรรค์ในการทำงาน การเรียน
หรือกิจกรรมที่ต้องอาศัยความคิดสร้างสรรค์ด้วย อย่างเช่น การทดลองทางวิทยาศาสตร์
หรือการเล่นกีฬาที่ต้องสร้างสรรค์รูปแบบเกมให้หลากหลายไม่ซ้ำแบบเดิม
เพื่อไม่ให้คู่ต่อสู่รู้ทัน เป็นต้น ซึ่งอาจกล่าวได้ว่าเป็นลักษณะการคิดสร้างสรรค์ในเชิงวิชาการ แต่อย่างไรก็ตาม ลักษณะการคิดสร้างสรรค์ต่างๆ
ที่กล่าวนั้นต่างก็อยู่บนพื้นฐานของความคิดสร้างสรรค์
โดยที่บุคคลสามารถเชื่อมโยงนำไปใช้ในชีวิตประจำวันได้ดี
เพื่อพัฒนาความคิดสร้างสรรค์ ควรจัดการเรียนการสอนที่ใช้วิธีการที่เหมาะสม ดังนี้
เพื่อพัฒนาความคิดสร้างสรรค์ ควรจัดการเรียนการสอนที่ใช้วิธีการที่เหมาะสม ดังนี้
การสอน (Paradox) หมายถึง
การสอนเกี่ยวกับการคิดเห็นในลักษณะความคิดเห็นที่ขัดแย้งในตัวมันเอง
ความคิดเห็นซึ่งค้านกับสามัญสำนึก ความจริงที่สามารถเชื่อถือหรืออธิบายได้
ความเห็นหรือความเชื่อที่ฝังใจมานาน ซึ่งการคิดในลักษณะดังกล่าว
นอกจากจะเป็นวิธีการฝึกประเมินค่าระหว่างข้อมูลที่แท้จริงแล้ว
ยังช่วยให้คิดในสิ่งที่แตกต่างไปจากรูปแบบเดิมที่เคยมี
เป็นการฝึกมองในรูปแบบเดิมให้แตกต่างออกไป
และเป็นส่งเสริมความคิดเห็นไม่ให้คล้อยตามกัน (Non – Conformity) โดยปราศจากเหตุผล ดังนั้นในการสอนอาจารย์จึงควรกำหนดให้นักศึกษารวบรวมข้อคิดเห็นหรือคำถาม
แล้วให้นักศึกษาแสดงทักษะด้วยการอภิปรายโต้วาที
หรือแสดงความคิดเห็นในกลุ่มย่อยก็ได้
การพิจารณาลักษณะ (Attribute) หมายถึง
การสอนให้นักศึกษา คิดพิจารณาลักษณะต่าง ๆ ที่ปรากฏอยู่ ทั้งของมนุษย์ สัตว์
สิ่งของ ในลักษณะที่แปลกแตกต่างไปกว่าที่เคยคิด
รวมทั้งในลักษณะที่คาดไม่ถึงการเปรียบเทียบอุปมาอุปมัย (Analogies) หมายถึง การเปรียบเทียบสิ่งของหรือสถานการณ์การณ์ที่คล้ายคลึงกัน
แตกต่างกันหรือตรงกันข้ามกัน อาจเป็นคำเปรียบเทียบ คำพังเพย สุภาษิต
การบอกสิ่งที่คลาดเคลื่อนไปจากความเป็นจริง (Discrepancies)
หมายถึง การแสดงความคิดเห็น บ่งชี้ถึงสิ่งที่คลาดเคลื่อนจากความจริง
ผิดปกติไปจากธรรมดาทั่วไป หรือสิ่งที่ยังไม่สมบูรณ์
การใช้คำถามยั่วยุและกระตุ้นให้ตอบ (Provocative
Question) หมายถึงการตั้งคำถามแบบปลายเปิดและใช้คำถามที่ยั่วยุ
เร้าความรู้สึกให้ชวนคิดค้นคว้า
เพื่อความหมายที่ลึกซึ้งสมบูรณ์ที่สุดเท่าที่จะเป็นได้
การเปลี่ยนแปลง (Example of change) หมายถึง
การฝึกให้คิดถึงการเปลี่ยนแปลง ดัดแปลงการปรับปรุงสิ่งต่าง ๆ
ที่คงสภาพมาเป็นเวลานานให้เป็นไปในรูปอื่น และเปิดโอกาสให้เปลี่ยนแปลงด้วยวิธีการต่าง
ๆ อย่างอิสระ
การเปลี่ยนแปลงความเชื่อ (Exchange of habit) หมายถึง
การฝึกให้นักศึกษาเป็นคนมีความยืดหยุ่น ยอมรับความเปลี่ยนแปลง คลายความยึดมั่นต่าง
ๆ เพื่อปรับตนเข้ากับสภาพแวดล้อมใหม่ ๆ ได้ดี
การสร้างสิ่งใหม่จากโครงสร้างเดิม
(An organized random search) หมายถึง
การฝึกให้นักศึกษารู้จักสร้างสิ่งใหม่ กฎเกณฑ์ใหม่ ความคิดใหม่
โดยอาศัยโครงสร้างเดิมหรือกฎเกณฑ์เดิมที่เคยมี
แต่พยายามคิดพลิกแพลงให้ต่างไปจากเดิม
ทักษะการค้นคว้าหาข้อมูล (The skill of search) หมายถึง
การฝึกเพื่อให้นักศึกษารู้จักหาข้อมูลการค้นหาคำตอบคำถามที่กำกวมไม่ชัดเจน (Tolerance
for ambiguity) เป็นการฝึกให้นักศึกษามีความอดทนและพยายามที่จะค้นคว้าหาคำตอบต่อปัญหาที่กำกวม
สามารถตีความได้เป็นสองนัย ลึกลับ รวมทั้งท้าทายความคิด
การแสดงออกจากการหยั่งรู้
(invite expression) เป็นการฝึกให้รู้จักการแสดงความรู้สึก
และความคิด ที่เกิดจากสิ่งที่เร้าอวัยวะรับสัมผัสทั้งห้า
การพัฒนาตน (adjustment for development) หมายถึง
การฝึกให้รู้จักพิจารณาศึกษาดูความ ล้มเหลว ซึ่งอาจเกิดขึ้นโดยตั้งใจหรือไม่ตั้งใจ
แล้วหาประโยชน์จากความผิดพลาดนั้นหรือข้อบกพร่องของตนเองและผู้อื่น
ทั้งนี้ใช้ความผิดพลาดเป็นบทเรียนนำไปสู่ความ-สำเร็จ
การประเมินสถานการณ์ (a creative reading skill) หมายถึง การฝึกให้หาคำตอบโดยคำนึงถึงผลที่เกิดขึ้นและความหมายเกี่ยวเนื่องกัน ด้วยการตั้งคำถามว่าถ้าสิ่งเกิดขึ้นแล้วจะเกิดผลอย่างไร
การประเมินสถานการณ์ (a creative reading skill) หมายถึง การฝึกให้หาคำตอบโดยคำนึงถึงผลที่เกิดขึ้นและความหมายเกี่ยวเนื่องกัน ด้วยการตั้งคำถามว่าถ้าสิ่งเกิดขึ้นแล้วจะเกิดผลอย่างไร
พัฒนาทักษะการอ่านอย่างสร้างสรรค์
(a creative reading skill) หมายถึง
การฝึกให้รู้จักคิดแสดงความคิดเห็น
ควรส่งเสริมและให้โอกาสเด็กได้แสดงความคิดเห็นและความรู้สึกต่อเรื่องที่อ่านมากกว่าจะมุ่งทบทวนข้อต่างๆ
ที่จำได้หรือเข้าใจ
การพัฒนาการฟังอย่างสร้างสรรค์
(a creative listening skill ) หมายถึง การฝึกให้
เกิดความรู้สึกนึกคิดในขณะที่ฟัง อาจเป็นการฟังบทความ เรื่องราวหรือดนตรี เพื่อเป็นการศึกษาข้อมูล ความรู้
ซึ่งโยงไปหาสิ่งอื่น ๆ ต่อไป
พัฒนาการเขียนอย่างสร้างสรรค์
( a creative writing skill ) หมายถึง การฝึกให้
แสดงความคิด ความรู้สึก การจินตนาการผ่านการเขียนบรรยายหรือพรรณนาให้เห็นภาพชัดเจน
ทักษะการมองภาพในมิติต่างๆ
(Visualization skill) หมายถึง
การฝึกให้แสดงความรู้สึกนึกคิดจากภาพในแง่มุม แปลกใหม่ ไม่ซ้ำเดิม
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น